Türkiye’nin 5. Nesil savaş uçağı Milli Muharip Uçak KAAN, testler ve geliştirmelerle yoluna devam ediyor. KAAN her ne kadar TUSAŞ tarafından geliştiriliyor olsa da ASELSAN, ROKETSAN, SAGE, TRMOTOR ve TEI gibi diğer şirketler de KAAN’ı aslında uçak yapan unsurları geliştiriyor. KAAN’ın yerli motorları ise TRMOTOR ve TEI ortaklığında geliştiriliyor. TUSAŞ CEO’su Dr. Mehmet Demiroğlu, YouTube’da Gdh TV’ye yaptığı açıklamalarda bu motor hakkında önemli bilgiler paylaştı. TRMOTOR ve TEI, yerli motorda çalışıyor
Bilindiği üzere halihazırda TUSAŞ, KAAN (General Electric F110-GE-129) ve Hürjet‘te (General Electric F404-GE-102) ABD menşeili motorlar kullanılıyor. Bu da ABD ile olan ilişkilerin iyi olmasını gerektiriyor zira iki ülke arasındaki sorunlar doğrudan KAAN ve Hürjet’in gelişimini ve üretimi de etkiliyor.
ABD ile ilişkiler son yılların en iyi döneminde olsa da Türkiye, olası bir ambargoya karşı kendi motorunu üzerinde bir süredir çalışıyor. Bu proje TRMotor ve TEI ortaklığında yürütülüyor. Mehmet Demiroğlu, yerli motorun yanında ABD’ye ihracat lisansı için başvuru yaptıklarını da açıkladı. F-16 Viper satın alımının onaylaması mevcut durumu olumlu gösteriyor. Demiroğlu, yerli motor çalışmaları özelinde şu sözleri sarf etti: “Şu anda TFX motoru, TEI ve TRMotor ortaklığında epeyce merhale kat etmiş vaziyette devam ediyor. Hedefimiz 2030’ların başında 5. ve 6. nesil uçağı destekleyecek bir motorla KAAN’ı üretmeye devam etmektir.“
Demiroğlu aynı zamanda Türkiye’nin 6. Nesil uçaklar için motor yapabilecek yetenekte olduğunu, sürecin zor ancak imkansız olmadığını da ifade etti. Türkiye’nin 5. nesil savaş uçağı üreten 4 ülkeden birisi olarak artık “bunu yapabilir miyiz?” gibi soruları aştıklarını, TRMotor ve TEI’deki kime sorsanız “bunu yaparız” diyeceklerini aktaran Demiroğlu, “bu işi 5 senede yapamayız da 6 senede yaparız. Biraz aman alabilir, bazen hata yapar geri döneriz, tekrar deneriz” dedi.
TEI-TF6000 ile ilk adım atıldı
Hatırlanacağı üzere Türkiye’nin bugüne kadarki en güçlü motoru olan TEI-TF6000, geçtiğimiz aylarda tanıtılmıştı. 27 Şubat 2024’te ilk defa ateşlenen TEI-TF6000, KIZILELMA ve ANKA-3 insansız savaş uçaklarına güç verecek. TEI-TF6000, 6000 libre (lbf) itki verecek. KAAN için 2 adet 29.000 lb itki gücü sağlayan motorlar isteniyor. TEI-TF6000 ile esasında KAAN’ın motoruna gidecek yolda değerli bilgilerin ve deneyimin kazanılması da amaçlanıyor. TEI-TF6000’i temel alarak geliştirilmesi planlanan türevlerinin de çeşitli insansız ve insanlı hava araçları, helikopterler, özel jetler ve diğer farklı platformlarda kullanılması planlanıyor. TEI aynı zamanda artyakıcı itiş sistemine sahip versiyonu olan TF-10000 üzerinde de çalışıyor.
